Việt Nam là đất nước có hơn 200 loài rắn khác nhau chọn làm nơi cư ngụ. Trong đó, có không ít những loài rất cực độc và vô cùng nguy hiểm thuộc chủ yếu 2 họ rắn đó là rắn lục và rắn nhổ. Dưới đây là Top 10 loài rắn độc nhất Việt Nam.
Rắn Lục Sừng Với Đầu Hình Tam Giác
Tên khoa học của loài rắn lục sừng là Trimeresurus Cornutus. Loài rắn này được cho là một loài rắn độc được tìm thấy ở vườn quốc gia Bạch Mã và vùng Bắc Bộ nước ta. Đây là loài rắn có thể dễ dàng phân biệt được với các loài rắn khác bởi hình dáng đặc biệt. Đầu rắn được phân biệt với cổ và có hình tam giác đặc trưng. Lớp da trên đầu sớm phát triển thành sừng ở trên vùng mắt có phủ một lớp vảy. Các nhà khoa học trên thế giới đánh giá nọc độc của loài rắn lục sừng có thể xếp vào danh sách 1 trong những loài rắn độc và nguy hiểm nhất ở Việt Nam hiện nay. Chính vì thế mà rắn quỷ là tên gọi khác của loài rắn này.
Cùng với rắn lục đuôi đỏ, rắn chàm quạp, rắn lục đầu bạc thì rắn lục sừng là một trong những loài rắn độc nhất ở Việt Nam. Những loài rắn này góp phần đa dạng vào hệ sinh thái của đất nước ta. Rắn lục sừng tương đối hiếm gặp. Các nhà nghiên cứu đã khảo sát, ở Việt Nam, rắn lục sừng mới chỉ được ghi nhận tại Bạch Mã (Thừa Thiên – Huế), Sa Pa (Lào Cai) và Phong Nha – Kẻ Bàng (Quảng Bình). Trong một cuộc khảo sát của các cán bộ khoa học của Vườn quốc gia Cúc Phương vào tháng 4/2015, rắn lục sừng được ghi nhận xuất hiện tại Ninh Bình . Trên thế giới, tại duy nhất vùng núi Wuzhishan thuộc tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc) giáp với biên giới Việt Nam, rắn lục sừng mới chỉ được ghi nhận. có sừng ở trên mắt là đặc điểm nổi bật so với các loài rắn khác của rắn lục sừng nhưng trên thực tế đây là do vảy phát triển thành. Hiện tại, các nhà khoa học hiện vẫn chưa rõ chiếc sừng của loài rắn này có tác dụng gì. Rắn lục sừng có chiều dài cơ thể trung bình khoảng 50cm, da màu xám nâu với rất nhiều hoa văn độc đáo. Hiện tại, rắn lục sừng đã có tên trong Sách Đỏ của Việt Nam. Loài rắn này có giá trị cao về nghiên cứu khoa học, rất cần được lưu giữ và bảo vệ.
Rắn Lục Đuôi Đỏ
Rắn lục đuôi đỏ là loài rắn có hình dáng giống y như tên gọi của nó. Bao gồm đuôi màu đỏ và thân màu xanh nên rất dễ nhận với các loài rắn khác. Rắn lục đuôi đỏ sống chủ yếu ở vùng rừng sâu ở Tây Bắc Việt Nam và vùng núi cao thuộc dãy Trường Sơn. Gần đây, loài rắn này cũng đã xuất hiện vùng Cần Thơ, Quảng Ngãi, Nghệ An và Đà Nẵng.
Rắn lục đuôi đỏ có tên khoa học là Trimeresurus Albolabris. So với các loại rắn lục thì đây là loài cực độc. Rắn có đuôi màu nâu đỏ và mình xanh. Loài rắn này có cân nặng khoảng 300gram với chiều dài tối đa khoảng 60 cm.Tổng chiều dài con đực 600 mm; đuôi 120mm. Và con cái dài 810 mm; đuôi con cái 130 mm. Không giống một số loài rắn khác, thay vì ấp trứng, rắn lục đuôi đỏ là loại đẻ con. Chúng sẽ ấp trứng, sau khi trứng được thụ tinh thì ở lại ngay trong bụng mẹ và quây thành bào thai riêng biệt như các loài thú. Rắn mẹ vẫn sinh hoạt bình thường trong thời gian ấp trứng nhưng khi rắn con được sinh ra chính là lúc kết thúc cuộc đời của rắn mẹ vì khi rắn con chui ra khỏi bụng rắn mẹ thì phần bụng chỗ hậu môn rắn mẹ sẽ bị rách. Nọc độc của rắn mẹ sẽ tập trung nhiều vào lúc nó mang thai và đây cũng là lúc rắn mẹ hung dữ nhất.
Rắn Chàm Quạp
Rắn chàm quạp hay rắn lục nưa là cái tên mà nhiều người vẫn hay gọi loài rắn này. Cái tên này xuất phát từ đặc điểm màu da của chúng. Da chúng có màu giống với màu của lá hoặc cành cây khô nên chúng dễ ngụy trang để ẩn trốn kẻ thù và săn mồi khiến chúng ta khó có thể nhận ra chúng. Thường tìm thấy loài rắn này ở các cánh rừng cao su thuộc vùng Đông Nam Bộ. Rắn chàm quạp được đánh giá là một trong những loại rắn cực độc và rất hiếm ở Việt Nam. Điểm nhận dạng của rắn này là nó có màu nâu hay đỏ nâu, chiều dài cơ thể khoảng 0,2 – 1 m, cân nặng 100 – 2000g. Rắn chàm quạp có đầu hình tam giác, có nhiều hình tam giác màu nâu đối xứng giống cánh bướm dọc theo sống lưng. Rắn có màu sắc thoạt nhìn rất giống loài trăn hoa nên nhiều người dân dễ nhầm lẫn dẫn đến tai nạn đáng tiếc xảy ra.
Đa số những con rắn chàm quạp đều rất độc. Các con mồi như chuột, chim và một số loại động vật nhỏ khác khi dính phải một lượng nọc độc của chúng có thể nhanh chóng làm tê liệt hệ thần kinh, chỉ một vài phút sau khi bị cắn tim đối phương sẽ ngừng đập. Khi con người bị rắn chàm quạp cắn, chất độc từ nanh rắn sẽ nhanh chóng ngấm vào vết thương, vào máu, sau đó làm phá vỡ các tế bào thành mạch, gây ra hiện tượng chảy máu bên trong rất nguy hiểm.
Rắn Lục Vogel
Rắn lục Vogel còn có tên khoa học là Viridovipera vogeli. Đây là loài rắn sống chủ yếu trong các lùm cây thấp, các bụi rậm, thuộc các khu vực đồi núi ở Tây Nguyên trong đó Đồng Nai, Gia Lai, Lâm Đồng. Đây là những nơi xuất hiện thường xuyên nhất của loài rắn này. Rắn lục Vogel có màu xanh lục, có màu xanh nhạt hơn ở phần bụng. Ban đêm chính là khoảng thời gian săn mồi của loài rắn này.
Răn lục Vogel là một loài rắn độc. Trong các loài rắn, chúng được xem là một trong những kẻ săn đêm giỏi và khôn ngoan nhất. Loài rắn lục này có thể dùng khả năng cảm nhiệt trong đêm tối để bắt các con mồi trong bóng tối ở các cánh rừng mưa nhiệt đới . Nó sẽ tìm kiếm một gốc cây nhỏ thích hợp, sau đó cuộn tròn nằm gần sát mặt đất vào các cành cây và cuối cùng là kiên nhẫn chờ đợi con mồi đi ngang qua. Các con mồi sẽ không có nhiều cơ hội thoát thân chỉ với một cú đớp của những chiếc răng sắc nhọn của nó. Nạn nhân sẽ cảm thấy vô cùng đau đớn ở vị trí vết thương khi bị rắn lục xanh cắn. Và cơn đau sẽ kéo dài, không có dấu hiệu giảm cho đến 24h sau khi bị rắn cắn.
Rắn Lục Đầu Bạc
Rắn lục đầu bạc thuộc chi Azemiops và là một loài rắn nguyên thủy. Đây là loài rắn được giới khoa học đánh giá là có độc tính kinh khủng nhất mà giới khoa học nghiên cứu từng biết đến. Loài rắn này có chiều dài cơ thể trung bình khoảng 80cm. Hiện tại, số lượng rắn lục đầu bạc ở nước ta còn rất ít và trở nên hiếm, được phát hiện ở các vùng thuộc Cao Bằng hay Lạng Sơn là chủ yếu. Rắn lục đầu bạc có tên khoa học là Azemiops feae. Đây được xem là loài nguyên thủy nhất trong các loại rắn lục. Chúng sinh sống ở độ cao 1.000m trên các vùng núi. Giống như tên gọi của nó, rắn đầu bạc có đầu màu bạc trắng, phân biệt rõ với cổ và đầu hơi dẹp. Cơ thể rắn đầu bạc có màu đen và có nhiều hoa văn cam hoặc đỏ. Trên đầu có 2 vạch đen lớn đối xứng nhau, chạy dọc theo chiều dài cơ thể, qua một đường màu trắng hồng, hẹp ở phía trước, mở rộng ở phía sau.
Theo thông tin trên tờ Sinh vật rừng Việt Nam, rắn lục đầu bạc có vảy mịn với 17 hàng trên cơ thể, đuôi ngắn. Vào năm 2013, loài rắn mới này được công bố trên tạp chí Russian Journal of Herpetology. Tên của chúng được đặt theo tên nhà động vật học người Nga – Vladimir Kharin, nhằm mục đích vinh danh những đóng góp lớn cho việc nghiên cứu về các loài bò sát và cá ở châu Á của ông. Một tờ báo trong nước gọi loài rắn này là “quý phái” bởi sự xuất hiện của các sọc trên bộ da đen bóng của rắn. Đây là loài rắn lục đầu bạc thứ 60 trong tổng số hơn 210 loài rắn được ghi nhận ở Việt Nam đến nay và loài rắn thứ hai thuộc giống Azemiops.
Rắn Lục Trùng Khánh
Rắn lục trùng khánh còn có tên khoa học là Protobothrops trungkhanhensis. Loài rắn này được phát hiện lần đầu tiên ở vùng Trùng Khánh, Cao Bằng. Rắn lục Trùng Khánh có chiều dài cơ thể khoảng 70 cm. Các khu rừng mưa núi đá vôi vùng nhiệt đới là nơi sinh sống chủ yếu của loài rắn này. Hiện nay rắn lục Trùng Khánh đã nằm trong sách đỏ – những loài cần được bảo tồn vì sắp tuyệt chủng vì số lượng rất ít . So với những loài thuộc chi Protobothrops thì rắn lục Trùng Khánh khá nhỏ . Chúng thường sinh sống ở độ cao 500 – 700 m.
Rắn lục Trùng Khánh là một loài rắn đặc trưng của vùng Trùng Khánh, Cao Bằng, Việt Nam. Chúng có một số đặc điểm nhận dạng như sau: Màu sắc mặt lưng, đầu của con cái và con đực tương tự nhau, đều có màu nâu xám nhạt. Điểm khác biệt rõ nét ở trên thân là sự sắp xếp các vảy. Loài này có các vảy nhỏ ngăn cách giữa cổ và đầu, mình thon, vảy hình thang, lỗ mũi lớn, có màu nâu xám nhạt ở lưng và đầu, có gờ nổi rõ. Không có vệt đỏ trên chóp đuôi, gần đuôi có vệt đen, …
Rắn Hổ Mang Xiêm
Rắn hổ mang Xiêm còn có tên gọi khác là rắn hổ mang Đông Dương hoặc rắn hổ mèo. Loài rắn này được biết đến như một loài rắn phun nọc độc có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của con người. Những người bị rắn hổ mang xiêm cắn sẽ tử vong sau 30 phút bao gồm quá trình tê liệt cơ hoành, suy hô hấp dẫn đến ngạt thở. Loài rắn này thường được tìm thấy ở vùng Nam Trung Bộ và ở miền Nam, ở Việt Nam. Chúng chỉ cắn khi bị khiêu khách hoặc đe dọa trước chứ loài rắn này không chủ động tấn công người. Con mồi của hổ mang thường là chim, chuột và ếch.
Do nó có xương sườn kéo dài nên rắn hổ mang có thể bành rộng cổ mình ra, tạo thành hình như mui xe phía trước cơ thể giúp rắn mở rộng da ra bên ngoài cổ. Chúng thường bành rộng cổ ra khi bị kích động hoặc khi gặp nguy hiểm. Rắn sẽ ngụy trang thân hình của mình to hơn rất nhiều bình thường giúp rắn uy hiếp kẻ thù với cách này. Loài cầy, chim săn mồi và con người là đối thủ đáng gờm nhất có khả năng đánh bại hổ mang trong tự nhiên.
Rắn Hổ Mang Chúa
Rắn hổ mang chúa là loài rắn này được đánh giá là cực kỳ nguy hiểm vì chúng có khả năng phóng độc ra xa khoảng 3 mét. Không chỉ vậy, khi loài rắn này cắn con mồi, chúng còn có khả năng đó là khống chế lượng độc tiết ra. Mặc dù loài rắn này không chủ động tấn công con người nhưng rắn hổ mang chúa được xem là loài đáng sợ và nguy hiểm trong phạm vi sinh sống của chúng. Da rắn hổ mang chúa có màu sắc khác nhau tùy theo môi trường sinh sống. Rắn có da sáng màu khi sống nơi nhiều ánh sáng, vùng sông suối, ao hồ. Ngược lại, rắn có da tối màu khi sống nơi ít ánh sáng, vùng rừng sâu, núi cao, hang động.
Rắn hổ mang chúa trưởng thành thường có chu kỳ lột da khoảng 4 – 6 lần trong năm. Chu kỳ lột da mỗi tháng là đối với rắn con. Rắn hổ mang chúa sẽ tìm đến khu dân cư (nhất là nhà bếp) mỗi khi đến kỳ lột da. Không chỉ vì tìm nơi trú ẩn tốt, vì thức ăn mà chúng còn muốn được sưởi ấm cho cơ thể. Do đó, nếu tiếp xúc với rắn và rắn cắn trả lại theo phản xạ tự vệ, người dân rất dễ gặp nguy hiểm. Rắn hổ mang chúa thường có kích thước lớn hơn rất nhiều so với các loài hổ mang khác. Hơn nữa, rắn hổ mang chúa có mang cổ dài và hẹp hơn. Sự hiện diện của một cặp vảy lớn được gọi là xương chẩm, nằm ở mặt sau đỉnh đầu là một phương pháp hết sức rõ ràng để nhận dạng, nhìn thấy rõ trên đầu.
Rắn Hổ Đất
Rắn hổ đất còn có tên gọi khác là rắn hổ mang một mắt kính hay rắn hổ phì. Đây là loài rắn thuộc họ Elapidae. Phần cổ của chúng sẽ phình to ra trông rất đáng sợ khi loài rắn này chuẩn bị tấn công con mồi. Rắn hổ đất chủ yếu phân bố ở Trung Quốc, Ấn Độ và một số các quốc gia ở vùng Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Rắn hổ đất là loài để trứng với số lượng trứng lên đến 16 đến 33 quả. Rắn hổ đất là loài động động vật máu lạnh tất nhiên cũng như các loài rắn khác. Đây cũng là một loài bò sát – cùng lớp với các loài có vảy như tắc kè, thằn lằn nhưng chúng không có chân. Toàn thân rắn hổ đất được bao bọc bởi một lớp vảy cứng. Chu kỳ thay da của rắn là khoảng 2-3 tháng 1 lần.
Dân gian gọi là rắn hổ đất bởi chúng có thân đen bóng, đen mốc (giống màu đất). Mỗi khi tức giận, ở cổ rắn hổ có “bàn nạo” hình mặt trăng. Đây là lúc rắn dọa kẻ thù khủng khiếp nhất khi rắn ngóc đầu bàn nạo phùng ra, lưỡi khè khè sẵn sàng bắn nọc độc. Chuột là thức ăn chính nuôi sống rắn hổ đất. Chính vì thế ta có thể dễ dàng tìm thấy rắn hổ đất ở nơi có nhiều chuột đồng để làm cân bằng môi trường sinh thái. Rắn hổ tất nhiên nó sẽ không thể tách khỏi đời sống con người vì chúng là loài động vật hoang dã tồn tại trong thiên nhiên. Rắn hổ giúp tiêu diệt loài gậm nhấm là chuột- kẻ thù của ruộng lúa, hoa màu, giúp cân bằng môi trường sinh thái. Rắn hổ còn được con người chế biến thành nhiều món ăn ngon, làm rượu chữa bệnh. Bên cạnh đó, nhiều nhà khoa học sử dụng nọc rắn để chế biến ra nhiều dược liệu quý hiếm phục vụ con người.
Rắn Biển
Rắn biển còn có tên gọi khoa học là Hydrophiinae. Loài rắn này có nọc độc rất mạnh. Chúng sống trong môi trường biển là chủ yếu nhưng chúng phải thường xuyên trồi lên mặt nước để thở và hấp thụ oxy vì chúng không có mang. Loài rắn này sinh sống chủ yếu ở các vùng biển của nước ta và có hình dạng ngang dẹt như loài lươn. Các loài rắn biển có nhiều tên gọi khác như đẹn, hèo, đẻn biển, đẻn, … tại Việt Nam. Ban đầu rắn biển được coi là một họ hợp nhất và tách biệt. Sau đó người ta nhận ra rằng rắn biển có quan hệ họ hàng rất gần với rắn hổ và thực tế là lồng sâu bên trong họ rắn hổ. Chính vì thế mà loài rắn này trở nên rất khó khăn trong việc phân loại.
Toàn bộ rắn biển được một số nhà phân loại học chuyển vào trong họ Elapidae. Bằng một cách nào đó mà họ phân vào các họ Elapinae, Hydrophiinae và Laticaudinae. Nếu Laticauda được gộp trong Hydrophiinae thì phân họ cuối cùng này có thể bỏ qua. các mối quan hệ phát sinh chủng loài giữa các nhóm rắn hổ khác nhau cho tới nay vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào đủ sức thuyết phục. Chính vì thế mà tình hình vẫn chưa rõ ràng. Do đó, tùy tình huống mà các tác giả có thể lựa chọn, hoặc là tiếp tục làm việc với sắp xếp cũ và truyền thống, hoặc là gộp tất cả các chi cùng nhau trong họ Elapidae, nhưng không phân chia thành các phân họ. Mặc dù rắn biển đã tiến hóa từ tổ tiên sống trên mặt đất nhưng một nhóm rắn có nọc độc sinh sống trong môi trường biển hay sinh sống phần lớn thời gian trong môi trường biển.
Trên đây chính là 10 loài rắn độc nhất ở Việt Nam. Hy vọng sau bài viết này mọi người nên cẩn thận và đặc biệt chú ý mỗi khi đi du lịch, dã ngoại ở các nơi hoang dã, trong rừng sâu tránh bị các loài rắn này tấn công.
