Tỉnh Quảng Nam nằm tại khúc ruột miền Trung, nơi đây không chỉ nổi tiếng với các địa danh Tam Kỳ hay Hội An mà còn thu hút bởi các đặc sản cực kỳ phong phú chỉ có tại Quảng Nam. Sau đây, Chúng tôi sẽ giúp các bạn đã và đang có ý định tới đây thông tin chi tiết về các đặc sản vùng đất Quảng Nam
Cơm già Tam Kỳ
Bất cứ ai ghé qua Tam Kỳ đều không thể bỏ qua được món cơm gà. Món ăn được chế biến và trình bày từ cơm và thịt. Cơm có thể dùng là cơm trắng hoặc cơm chiên, cơm rang và thịt gà được trình bày thông thường là đùi gà hay cánh gà. Món cơm gà tương đối dễ làm và phổ biến.
Tuy nhiên với sự khéo léo và nghệ thuật ẩm thực nơi đây đã chế biến ra món cơm gà mặn mà, đằm đặm, cay cay rất riêng của miền xứ Quảng mà du khách nào đã thử cũng đều tấm tắc khen ngon. Và để chế biến món cơm gà vùng Tam Kỳ, người làm phải đích thân chọn những con gà ta được chăn thả gà tại Tam Kỳ, chỉ loại gà này thịt mới mềm, thơm và béo.
Mì Quảng
Ở miền Trung có “ngũ Quảng” nhưng món mì lại định danh riêng cho xứ Quảng Nam. Món dân dã ấy đã “vinh dự” được xếp vào 12 món ăn Việt Nam được công nhận giá trị ẩm thực châu Á.
Xem thêm: 12 món ăn Việt Nam đạt kỷ lục ẩm thực châu Á năm 2012
Nếu ai một lần đến với Quảng Nam hẳn không thể nào quên được món ăn Mì Quảng rất dân dã và bình dị nhưng nay trở thành đặc sản Quảng Nam. Từ miền quê đến thành phố, chỗ nào chúng ta cũng có thế tìm đuợc 1 quán mì quảng. Tuy vậy, mì Quảng ở đâu cũng giữ được những nét rất đặc trưng; ngon miệng, hấp dẫn mà đằm thắm và gần gũi.
Được chế biến từ gạo tuy nhiên hương vị và sắc thái lại có nét riêng biệt. Mì được làm từ lá bánh tráng thái thành sợi. Nhân mì thì khá đa dạng thường được chế biến từ nhiều nguyên liệu khác nhau: thịt gà, thịt heo, thịt bò, tôm, cua, cá….
Ăn mì Quảng không thể thiếu rau sống. Mà rau sống để ăn cùng mì Quảng cũng phải được chuẩn bị cầu kì không kém. Nếu như với những món ăn bình thường khác chỉ cần một dĩa rau với ít cọng bạc hà, xà lách để ăn kèm thì rau sống cho món ăn này cần tới 9 loại: bắp chuối, rau muống chẻ, giá, cải cay…Cũng có lẽ vì thế mà mì Quảng ăn không bị ngán hay cảm giác khô dù ít nước dùng. Một đĩa rau sống đủ loại, tươi non mát mắt góp phần không nhỏ làm nên vị ngon cho bát mì.
Cao Lầu Hội An
Cái tên Cao Lầu thực chất là một món mì nổi tiếng tại Hội An. Món ăn này được xem là một món trộn, chỉ xuất hiện ở Hội An, Đà Nẵng và Huế. Dù có một vài nét tương đồng với mì quảng, cao lầu lại là một món ăn được chế biến công phu hơn rất nhiều.
Một bát cao lầu đầy đủ gồm có sợi mì tươi, một ít sợi mì khô chiên giòn, thịt lợn thái lát và ít nước dùng. Nước dùng của cao lầu chính là nước tiết ra từ thịt lợn tẩm ướp gia vị, đun trên bếp, nước dùng có vị hơi ngọt, đậm đà và thơm ngon. Không như những món ăn của miền Trung khi ăn kèm với rất nhiều loại rau, đĩa rau sống của cao lầu đơn giản với cải non và rau đắng.
Xí Mà Hội An
Ở Hội An, người dân nơi đây không ai còn xa lạ với món “xí mà” (hay còn gọi là chè mè đen), một món ăn ngon của phố cổ bạn không nên bỏ qua. Loại chè sền sệt với mùi thơm nhẹ nhàng đặc trưng của mè đen hòa quyện với các loại lá cây dược liệu. Không những thế, xí mà còn được xem là bài thuốc tự nhiên, rất tốt cho hệ tiêu hóa.
Xí mà được đựng trong những chiếc chén nhỏ xíu mà cũng chỉ múc lưng lưng để khi ăn đỡ ngán. Múc một thìa nhỏ trong chén xí mà nóng hổi rồi tận hưởng vị ngọt ngào thấm dần nơi đầu lưỡi là cảm giác không gì có thể tuyệt vời hơn.
Bánh đậu xanh mặn (nhân thịt)
Bánh đậu xanh nhân thịt là bánh đặc sản nổi tiếng của phố cổ Hội An, là loại bánh đậu xanh khô có nhân thịt. Cũng là đậu xanh, đường, mỡ heo nhưng chiếc bánh ở Hội An có hương vị và cách trình bày riêng, không giống ở các nơi khác.
Những chiếc bánh đậu xanh ở Hội An có dáng tròn, lớn vừa phải để có thể vừa cầm vừa ăn. Bánh đậu xanh khô vừa cứng, vừa giòn. Nghề làm bánh đậu xanh ở Hội An có từ lâu đời, trước thế kỉ thứ 18. Loại bánh này đã từng được cư dân dùng để tiến vua. Nối tiếp truyền thống của cha ông để lại, bằng cái tâm với nghề các hộ gia đình đã biến những chiếc bánh đậu xanh bình dị trở thành đặc sản nổi tiếng trong và ngoài nước.
Bê thui Cầu Mống
Cầu Mống là tên một ngôi làng nhỏ nằm ở phía Bắc đầu cầu Câu Lâu, cây cầu bắt qua sông Thu Bồn, trên tuyến quốc lộ IA thuộc địa bàn xã Điện Phương, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, nổi tiếng khắp nơi nhờ món… bê thui trứ danh. Bê thui Cầu Mống là món ăn đặc sản của xứ Quảng đã nửa thế kỷ nay.
Bê đem thui ở Cầu Mống được thui từ bê 5 tháng và thui bởi loại cỏ dâu ở hai bên bờ sông Thu Bồn, nên miếng thịt càng thơm ngọt. Thịt bê thui ngon có màu đỏ hồng nhưng không sống, da vàng rộm mà không khô, không dai và không bị ám khói. Đây là điều đặc biệt của món Bê Thui Cầu Mống.
Một điểm nữa là cho món đặc sản Bê Thui Cầu Móng tại Quảng Nam càng trở nên ngon, đậm đà và thu hút hơn đó là những thứ ăn kèm với thịt bê: Nước chấm, bánh tráng lề và rau sống. Nước chấm phải được pha từ loại mắm cái thượng hạng làm từ cá cơm, cá nục đánh bắt ven biển miền Trung. Mắm cái sau khi gạn ép xác, lọc lấy nước mới cho thêm tỏi ớt, gừng xay, mè rang, chanh… vào cho vừa miệng.
Rau sống là tổng hợp của các loại: tía tô, ngò thơm, xà lách, cải con, khế chua, chuối chát xắt mỏng, rau húng, rau quế, giá, và cả xoài xanh…Bánh tráng để cuốn bê thui phải là bánh tráng nhỏ, mỏng và dai được sản xuất từ trong các lò bánh danh tiếng ở Điện Bàn. Ngoài ra, một vài miếng bánh tráng nướng giòn điểm xuyến vào bữa ăn vốn là thói quen từ bao đời nay của người xứ Quảng.
Bánh Trang Thịt Heo
Đến Quảng Nam, bạn không nên bỏ lỡ món ăn nổi tiếng của vùng quê Đại Lộc – bánh tráng thịt heo. Thịt heo được luộc chín vừa phải, thái mỏng. Để cuốn thịt, bạn phải sử dụng bánh tráng có nguồn gốc từ Đại Lộc thì cuốn bánh mới dẻo ngon.
Thơm ngon của món ăn này phải nói đến sự góp phần của các loại rau sống. Nếu rau sống được ăn là của làng rau Trà Quế ở Hội An thì có lẽ ngon không gì bằng. Rau sống được chọn là cải xanh, xà lách, húng quế, diếp cá, hành lá, rau thơm, rau đắng, giá, dưa leo, chuối chát… thuộc loại tươi non và không thể thiếu bắp chuối sắc mỏng, rau muống chẻ.
Bánh dùng để cuốn thịt gồm hai loại bánh khô và bánh ướt. Bánh khô còn gọi bánh tráng lề có độ dai vừa đủ để cuốn, không mỏng như bánh đa nem của người Bắc nhưng cũng không dày như ở một số địa phương khác. Bánh ướt là loại mỳ được tráng ra nhưng ăn liền trong ngày, không phơi nắng.
Và một bí quyết cuối cùng là bát mắm đậm đà của xứ Quảng. Đĩa bánh dù ngon đến mấy mà không có nước chấm hợp khẩu vị thì nhạt nhẽo vô cùng. Cũng như một số loại bánh khác, nước mắm bánh tráng cuốn thịt heo phải hội tụ ba vị chua, cay, ngọt đậm đà.
Đặc biệt ớt dầm vào chén nước mắm phải là ớt xanh thì nước mắm mới thơm nồng và còn nguyên màu vàng sóng sánh. Bánh tráng cuốn thịt heo với mùi vị và cách ăn độc đáo, đặc trưng đã làm nên sự hấp dẫn riêng cho nét văn hóa ẩm thực độc đáo của người dân xứ Quảng
Bánh Tráng Đập
Bánh tráng đập hay còn gọi là bánh tráng đập dập là món ăn dân dã, rẻ tiền mà người con xứ Quảng nào cũng biết và ưa thích.
Bánh đập gồm hai lớp: Lớp ngoài là bánh tráng giòn và phần trong là bánh ướt dẻo. Bánh tráng ngoài được nướng vàng đều hai mặt trên lửa than. Phần bánh ướt mềm và dẻo, được kẹp giữa hai lớp bánh tráng giòn. Khi ăn, bạn ép sao cho các lớp bánh dính vào nhau rồi ăn kèm với mắm nêm.
Tại sao có tên là bánh đập, đơn giản thôi, bởi vì bánh này trước khi ăn phải đập. Không phải đánh đập gì mà là dùng tay đập lên 2 thứ bánh tráng nướng và lá mì này. Phần bánh tráng nướng khi đập nhẹ lên sẽ vỡ ra và dính vào lá mì ướt… thế là bẻ miếng bánh khoảng 2 ngón tay, chấm mắm đưa vào miệng nhai vừa dòn, vừa dẻo, vừa thơm.
Mắm nêm ngon là phải kèm hành phi giòn cùng một ít dứa và dầu ăn. Vỏ bánh giòn tan, ăn kèm lớp bánh ướt mềm rồi chấm với mắm nêm. Vị thanh dân dã của bánh tráng và vị mặn đậm đà của mắm nêm rất hợp nhau.
Bánh Canh Hội An
Người Hội An có thể nấu bánh canh với giò heo, cá tràu đồng (cá lóc) hay với tôm cua, chả cá… nhưng tất cả đều bắt đầu từ sợi bánh. Những sợi bánh trong veo, chế biến từ hạt gạo dẻo thơm, châu ngọc của đời. Phải là gạo mới đúng là bánh canh truyền thống của người miền Trung, dù là Huế, Tam Kỳ, Hội An hay Quảng Ngãi.
Bánh canh là món ăn đậm chất nhà quê. Là bánh nên khi thưởng thức phải cảm nhận được cái béo bùi của sợi bánh. Là canh nên nếu thiếu cái đậm đà của nước canh thì không gọi là vừa miệng người sành điệu.
Bánh canh Hội An như một tấu khúc đa thanh ru đầu lưỡi với nhiều biến tấu dựa vào sự thay đổi, gia giảm các nguyên liệu, thêm bớt các loại gia vị cho phù hợp với từng mùa và khẩu vị của từng người ăn.
Ram tôm
Ram tôm cũng là một trong những món ngon xứ Quảng hấp dẫn thực khách. Gần giống với món nem của miền Bắc, tuy nhiên thực khách sẽ cảm nhận được hương vị đặc biệt, giòn tan của ram tôm với các nguyên liệu chính như: Thịt ba chỉ, tôm đồng, bánh đa nem và các loại gia vị khác.
Nguyên liệu để chế biến món ram tôm Quảng Nam rất đơn giản: thịt ba chỉ, tôm đồng, bánh đa nem cỡ vừa, 1 quả trứng gà, và các gia vị: muối, mì chính, hành tía băm, tỏi, hạt tiêu và hành lá. Khác với món nem của xứ Bắc, các nguyên liệu cần băm nhỏ hoặc xay nhuyễn, Ram tôm Quảng Nam có hương vị đặc biệt nhờ các nguyên liệu đều được để nguyên.
Thịt ba chỉ sau khi thái chỉ miếng vừa ăn, tôm đồng làm sạch, để nguyên vỏ, chỉ cắt bỏ râu và phần đầu, sẽ được ướp đều với gia vị, hành tía băm nhỏ, trứng và đặc biệt là hạt tiêu xay để tạo mùi thơm cho món ăn. Bánh đa nem tròn cắt làm đôi, vì mỗi chiếc ram sau khi cuộn lại chỉ nên xinh xinh, vừa ăn. Hành lá cắt khúc.
Tôm và thịt sau khi đã thấm gia vị, mỗi chiếc ram bạn cuốn một miếng thịt, 1 con tôm và một chút hành lá. Nên cuốn chặt tay vì khác với nem Bắc, các nguyên liệu có độ kết dính do được xay nhỏ, ram tôm để nguyên con, nên nếu cuộn lỏng tay, khi chiên, chiếc ram sẽ dễ tuột lá.
Cũng giống như chiên nem, để chiếc ram được giòn, chỉ nên chiên nhỏ lửa, khi chiếc ram vàng đều là đã chín. Món ăn này ngon nhất khi ăn nóng, bởi độ ngậy và thơm, béo của thịt, cùng với vị giòn của con tôm còn nguyên vỏ, hành lá kết hợp với nước chấm chua ngọt, thêm một chút ớt cay, hương vị sẽ không thể nào quên. Ram tôm cũng nên thưởng thức kết hợp với rau sống thái nhỏ, dù ăn với bún, hay cơm, đều thích hợp. Giữa rất nhiều món đặc sản của xứ Quảng, ram tôm là món ăn dễ hợp khẩu vị của mọi thực khách ở các miền khác nhau.
Nem nướng
Có một món ăn được biết đến như đặc sản của người Quảng Nam mà bất cứ ai có dịp thử qua một lần thì đều nhớ mãi đó là nem nướng. Có lẽ bạn không biết nhưng nem nướng là một món ăn vặt khá được ưa chuộng ở nhiều nơi, nhưng ở mỗi nơi thì cách chế biến lại khác nhau
Nguyên liệu làm món ăn này chỉ đơn giản là thịt heo quê tươi ngon, đa phần là nạc chỉ cho bám thêm một chút mỡ.
Từ lâu, món nem của người Quảng luôn níu chân thực khách phương xa bởi vị thơm ngon và đượm tình mến khách. Khách đến thăm nhà và chúc tết năm mới, gia chủ thường dọn món nem nướng, bên ly rượu nồng họ cùng nhau tâm tình và thưởng thức vị thơm ngon của món nem truyền thống này.
Cá Chuồn Xanh Nướng Núi Thành
Cá chuồn là món phổ biến trong bữa ăn hằng ngày của người dân xứ Quảng độ hè về. Và đã là người Núi Thành thì không ai không biết món cá chuồn xanh nướng, cuốn rau sống chấm nước mắm ớt, vừa ăn vừa hít hà trong chiều tà bãi Rạng.
Loài cá chuồn sống nhiều ở miền biển Nam Trung Bộ nhưng thơm ngon nhất phải kể tới khu vực Núi Thành. Cá chuồn cũng có nhiều loại, nào là chuồn lộng, chuồn gành, chuồn cồ, chuồn khơi, chuồn xanh,… Vào mùa cá, nếu có được cơ hội đi biển cùng những thuyền chài, bạn sẽ có thể chứng kiến cảnh những đàn cá chuồn với số lượng cá thể khổng lồ, bay là là mặt nước giữa muôn trùng sóng vỗ, vô cùng ấn tượng.
Gỏi Bòn Bon Tiên Phước
Từ thành phố phố Tam Kỳ đi về hướng Tây khoảng 25 km sẽ đến được trung tâm huyện Tiên Phước. Vào những ngày mùa đông này, trên khắp các con đường lành quanh co hay trong các chợ ở Tiên Phước đâu đâu cũng bán trái bòn bon.
Qua năm tháng, với bàn tay khéo léo của người dân nơi đây, trái bòn bon được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau, cả ngâm rượu để bồi bổ sức khỏe. Đặc biệt, có một món ăn dân giã, trở thành một nét văn hóa ẩm thực đặc trưng của huyện Tiên Phước đó là gỏi bòn bon.
Để làm gỏi bòn bon, người dân phải chọn loại quả to đều, chín mềm có màu vàng tươi, đó là lúc bòn bon chín cây thơm nức, cùi dày và giòn để làm gỏi.
Một số nguyên liệu đi kèm để làm nên món gỏi bòn bon là: thịt ba chỉ, tôm, ớt, tỏi, hành phi và một bắt nước mắm ngon.
Cách làm gỏi bòn bon tuy đơn giản nhưng cần rất nhiều sự khéo léo. Trước hết, cần tách riêng từng múi bòn bon khỏi vỏ. Kỹ thuật dó là dùng móng tay cái ấn mạnh vào đáy quả để vỏ bòn bon bung ra, khi đó dễ dàng tách múi, bỏ hạt. Lưu ý không nên lột vỏ bòn bon từ cuống quả, vỏ vừa bị xé rách lại vừa dính mủ lại có lớp lụa mỏng ngăn cách từng múi, ăn sẽ không ngon.
Tôm cần phải chọ đúng loại tôm tươi còn nhảy, bấm đầu, đuôi và rửa sạch rồi đem vào nồi rang với muối cho chín. Nếu ưa thích vị béo ngậy thì có thể cắt thêm vài lát thịt ba chỉ luộc chín đã cắt nhỏ sao cho miếng thịt nhỏ hơn với múi bòn bon.
Gỏi bòn bon đúng điệu Quảng Nam phải có vị chua chua, ngọt ngọt và vị cay ấm nồng. Làm bạn với món gỏi bòn bon này sẽ là bánh phồng tôm giòn tan hoặc bánh tráng nướng.
Phở Sắn Quảng Nam
Nhiều du khách du lịch đến xứ Quảng thường tìm đường đến Quế Sơn, thăm làng phở sắn lừng danh ở các xã Quế Thuận, Quế Châu, Quế Long, Quế Phong, thị trấn Đông Phú… . Sắn sau khi thu hoạch được bỏ vỏ, thái thành lát mỏng đem phơi khô sử dụng quanh năm.
Phở sắn Quế Sơn thơm ngon, rất khó lẫn với bất cứ thứ quà quê nào bởi nguyên liệu được chắt lọc từ sự tinh túy nhất của cây sắn và quá trình chế biến được tích tụ tất cả cái khéo léo, đức tính chịu thương chịu khó của con người ở nơi không nhận được nhiều sự ưu đãi của thiên nhiên.
Từ sợi phở sắn, người Quế Sơn có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, trong đó độc chiêu là phở trộn. Món phở sắn trộn có nhiều cách chế biến khác nhau, khi thì phở sắn trộn cùng vài lát thịt nạc, tôm tươi và ít rau thơm; khi chỉ cần ngâm phở vừa mềm, chan cùng nước mắm ớt chanh thêm ít bắp chuối là đủ ngon.
Nhưng ngon nhất vẫn là món phở nước. Cái vị dai dai, bùi bùi của sợi phở; vị ngọt của cá lóc đồng; giòn giòn của rau chuối cây non; mùi thơm của rau húng, quế, tía tô; vị cay cay của ớt xanh và béo béo của đậu phụng… Tất cả hòa quyện vào nhau tạo nên hương vị khá đặc trưng.
Măng núi trộn Quảng Nam
Khắp cánh rừng thuộc huyện Đông Giang (Quảng Nam), có nhiều loại họ tre cho măng như: lồ ô (pa’oo), nứa (cr’đêê), tre (ơm), dang (ch’tang)… Mùa hái măng từ tháng 5 đến tháng 9 (âm lịch), các phụ nữ, cô gái Cơ tu ở đây vào rừng từ sáng sớm để hái măng. Nguyên liệu làm món ăn này đương nhiên là những búp măng to bằng cổ chân được hái ở những vùng đồi núi, sau đó bóc vỏ, chỉ còn lại lớp thân trắng ngần. Đặc điểm của măng núi là mùi rất thơm, không đắng và luộc qua nước sôi vẫn không ngả sang màu vàng
Điều đặc biệt ở món măng núi trộn này là không cần nước xốt, nước tương, tôm, thịt hay bất cứ thứ gì khác. Chỉ cần làm một bát nước mắm tỏi, ớt xiêm (loại ớt trái nhỏ, hạt nhiều, thường có ở vùng đồi núi Quảng Nam) thật cay nồng là đã đủ sức hấp dẫn. Để món ăn thêm mùi thơm và vị béo, lấy ít dầu phộng phi thơm với củ nén giã dập, đến khi nén ngả sang màu vàng là được.
Măng trộn là thực phẩm ưa thích của người dân Đông Giang. Bữa cơm dân dã cùng với đĩa măng trộn mang đầy hương vị quê nhà mà ai đã được thưởng thức một lần thì nhớ mãi không quên
Gà Đèo Le
Trong các loại gà được xếp vào bậc ngon có tiếng của Việt Nam, người sành ăn không thể không nhắc tới gà đèo Le. Muốn ăn gà đèo Le đúng chuẩn, chắc chắn bạn phải đến đèo Le (gần suối Nước Mát – huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam) để thưởng thức, bởi như người bản địa nói, gà đèo Le ngon và có tiếng như vậy là do được chế biến cùng mạch nước ngọt mát của suối Nước Mát.
Gà đèo Le là giống gà tre, nuôi thả bộ tự nhiên hoàn toàn, mỗi con chỉ nặng khoảng 0,6 – 0,8 kg. Các món ăn từ gà khá đa dạng như nướng, hấp hành và rô ti… nhưng phổ biến nhất vẫn là luộc bởi món này nấu nhanh và đơn giản. Nhưng dù gọi món nào, gà ở đây cũng được phục vụ dưới dạng nguyên con với tạo hình cánh tiên rất hút mắt.
Gà đèo Le được luộc cùng hành tím đập dập, khi đưa ra cho khách không thể thiếu rau răm, chút lá chanh xắt nhỏ cùng… kéo và bao tay nilon để khách tự cắt gà. Tuy không phục vụ đến tận… răng nhưng việc tự mình cắt hoặc xé gà thành miếng, trộn cùng rau răm rồi chấm muối tiêu và thưởng thức chắc chắn sẽ khiến món gà trở nên ngon hơn
Việc lên lịch trình đi chơi của các tín đồ “ xê dịch” tại Quảng Nam – Đà Nẵng chắc chắn sẽ là thăm thú những địa điểm rất thú vị. Tuy nhiên, sẽ là một thiếu sót lớn nếu bạn đến xứ Quảng mà không thưởng thức 15 đặc sản mà chúng tôi đã nêu trên. Hy vọng rằng với, bài viết này sẽ giúp các bạn thêm một “hành trang” để khám phá văn hóa ẩm thực Quảng Nam.
Chúc các bạn có một chuyến hành trình thật vui vẻ!
